Czym jest pojazd uprzywilejowany oraz jakie ma przywileje?
Jak wynika z przepisów ruchu drogowego pojazdami uprzywilejowanymi są te, używane w oddziałach ratownictwa życia, zdrowia oraz ludzkiego mienia. Do grona pojazdów uprzywilejowanych należą też pojazdy, które wykorzystują oddziały bezpieczeństwa i publicznego porządku. Zgodnie z tym pojazdami uprzywilejowanymi są na przykład karetki ratunkowe, wozy policji, straży pożarnej czy straży miejskiej. Każdy pojazd uprzywilejowany w akcji ma obowiązek zakomunikować swoją obecność w ruchu drogowym, tak żeby inni kierowcy mieli szansę na nie należycie reagować.
Pojazdy uprzywilejowane posiadają prawa, ale te mogą zastosować w określonych okolicznościach. W normalnych zdarzeniach drogowych są zobowiązane do przestrzegania zasad i przepisów, podobnie jak inni kierowcy. Tylko w okolicznościach, kiedy pojazd uprzywilejowany musi przywrócić bezpieczeństwo lub uczestniczy akcji ratowania zdrowia, mienia, życia ludzkiego czy jest elementem kolumny pojazdów uprzywilejowanych może stosować się swoich przywilejów. Owym prawem jest możliwość niestosowania się do zasad ruchu czy poziomych i pionowych znaków drogowych. Kierowcy pojazdów uprzywilejowanych mogą kierować się pod prąd i zatrzymywać się w miejscach zabronionych.
Warunkiem jest sygnalizowanie uczestnictwa w ruchu sygnałem świetlnym oraz dźwiękowym, przy zapalonych światłach drogowych czy światłach mijania. Dźwięk nie jest wymagany w trakcie postoju pojazdu, jednak zawsze konieczne jest utrzymanie niezwykłej ostrożności. Kierowca pojazdu uprzywilejowanego ma obowiązek bezwzględnie słuchać nakazów upoważnionej osoby do kontroli i kierownictwa ruchu drogowego niezależnie od sytuacji.
Jak zachować się w pobliżu pojazdów uprzywilejowanych?
Każdy uczestnik ruchu drogowego: motocykliści, kierowcy lub piesi muszą przestrzegać szczególnego zachowania w pobliżu pojazdu uprzywilejowanego. Osoba w obecności pojazdu uprzywilejowanego jest zobowiązana zjechać z drogi, torując pośpieszną oraz bezpieczną drogę przejazdu. W tej okoliczności dopuszczalny jest zjazd na pas zieleni, pobocze albo zatrzymanie pojazdu na przystanlu autobusowym lub zatoce. Z reguły kierowcy zbliżają się do krawędzi jezdni. Zdarza się, że nie należy się zatrzymywać, żeby nie ograniczać ani nie powodować gwałtownego hamowania pojazdu uprzywilejowanego. Tak samo motocykliści, kierowcy jak i pojazdy uprzywilejowane powinny szczególnie czujnie zachowywać się na skrzyżowaniu, zwłaszcza że pojazd uprzywilejowany może się na nim pojawić mimo czerwonego światła. Ponadto piesi też mają obowiązek ustąpić pierwszeństwa dla karetki, radiowozu albo strażackiego wozu. Całkowicie nieprzepisowe jest wbieganie na pasy, nawet mając zielone światło. Osoby, co już weszły na pasy, powinny prędko z nich zejść. Powinno się nie zapominać o tych regułach, dlatego że niestosowanie się do nich grozi mandatem.
Czy można wyprzedzać pojazd uprzywilejowany?
Wyprzedzanie pojazdu uprzywilejowanego budzi sporo niepewności wśród kierowców. O wyprzedzaniu karetki, wozu strażackiego, radiowozu oraz innego pojazdu uprzywilejowanego nie ma mowy, gdy biorą udział w akcji ratowniczej albo połączonej z przywróceniem bezpieczeństwa. Wówczas zadaniem wszystkich uczestników ruchu drogowego jest ustąpienie pierwszeństwa. Jak postępować, gdy pojazd uprzywilejowany będzie obecny w ruchu drogowym, ale nie będzie wykazywał swojego pośpiechu?
W terenie mieszkalnym niezależnie od położenia kierowcy mają zakaz wyprzedzania pojazdu uprzywilejowanego. Nieważne, czy pojazd wydaje sygnały dźwiękowe i świetlne czy też nie, wyprzedzenie pojazdu uprzywilejowanego w terenie mieszkalnym grozi mandatem i punktami karnymi. Wyłącznie poza obszarem zabudowanym można wyprzedzić pojazdy uprzywilejowane, gdy nie uczestniczą w akcji. W czasie manewru wyprzedzania należy utrzymać szczególną ostrożność. Warto wiedzieć, że pojazd uprzywilejowany może stać się potrzebny zawsze, a gdy tak się stanie i tak należy mu się pierwszeństwo. W obecności pojazdu uprzywilejowanego za każdym razem trzeba dbać o wspólną bezpieczną jazdę.
Kolizja z pojazdem uprzywilejowanym, po czyjej stronie leży odpowiedzialność?
Choć każdy pojazd uprzywilejowany ma swoje dodatkowe prawa, a uczestnicy ruchu drogowego muszą ustępować pierwszeństwa, zawsze może dojść do kolizji z pojazdem uprzywilejowanym. Kolizja z pojazdem uprzywilejowanym nie zakłada z góry, że to inny kierowca automatycznie ponosi winę za wywołanie wypadku. Każdą sprawę zawsze ocenia się w indywidualny sposób, żeby stwierdzić, jaka ze stron nie zachowała odpowiedniej ostrożności oraz spowodowała kolizję. Kierowca pojazdu uprzywilejowanego też może być uznany winnym oraz pociągnięty do odpowiedzialności, jeśli nie dostosował się do zasad. Sprawdzane są takie warunki, jak sygnalizacja dźwiękowa i świetlna pojazdu uprzywilejowanego, zdolność drugiego kierowcy do zauważenia pojazdu uprzywilejowanego oraz właściwej reakcji. Znaczenie ma też ogólny przebieg sytuacji w ruchu drogowym, a nawet warunki pogodowe.